Macahel bölgesi Artvin’nin Borçka ilçesine bağlı,altı köyden oluşan ve 400 ile 1000 rakım arası yerleşik düzen,1000 üzeri rakımlarda da yaylacılık faaliyetleri ile yaşam sürülen ,toplamda 25 bin hektarlık dağlık bir alandır.Vadiler Karçal Dağının batı yönünde Batuma kadar uzanır ise de ,400 rakımın altındaki bölgeler Gürcistan sınırları içinde kalır.Vadilerin Gürcistan tarafında kalan oniki köyü de yerel adıyla Macahel olarak anılır.

Bu bölge UNESCO tarafından Türkiye’nin ilk “Biyosfer Rezervi” olarak ilan edilmiştir.Biyosfer Rezervleri insan ve doğanın birlikte korunduğu alanlar için öngörülmüş bir statüdür..Hal böyle olsa da bu durum iç hukukta tanımlanmamış ve henüz iç hukuk normlarıyla uyumlu hale getirilmemiştir..

Bölgede şimdiye kadar kimi vakıf ve dernek gibi sivil kurumların birçok çalışmasının yanısıra kamu kurum ve kuruluşlarının da proje faaliyetleri olmuş ve bazıları halen devam etmektedir.Bu projelerden en önemlisi,”Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi “dir.Bu proje “Biyosfer Rezervi”ne giden yolları açmış ve yerelde de halkın çevre bilincinin gelişmesinde önemli katkılar sağlamıştır.Yine bölge “Çoruh Havzası Rehabilitasyon Projesi” içinde yer alan bir havzadır ve 2020 yılına kadar çalışmaların yürütüleceğini bilmekteyiz.

Yine bölge,kafkas arısının saf olarak kalabildiği tek alan olarak karşımıza çıkmaktadır.Bölgenin coğrafik olarak doğal izole yapısı,arısının saf olarak kalmasına sebep olmuş ve bu durumun bilimsel raporlarla tescil edilmesinden sonra bölge; Gıda Tarım ve Hayvancılk Bakanlığı tarafından ,saf kafkas arısının gen bölgesi olarak ilan edilmiştir.Arıcılık bakımından çok büyük bir değere sahip olan bu gen değerinin korunması amacıyla da “Gen Koruma Projesi” adıyla proje yürütülmektedir..GTH Bakanlığının başka bir takım projeleri yine bulunmaktadır.

HAVZADA SİVİL TOPLUM FAALİYETLERİ

Havzada her türlü sivil toplum örgütlenmesi mevcutttur.Bunlar dernek ,vakıf,kooperatifler,köyler birliği vs.Bu çeşitliliğe rağmen benim üzerinde duracağım yapı ,Türkiye’de köylüler tarafından kurulmuş ilk çevre derneği olan “Macahel Biyosfer Rezerv Alanı Koruma ve Geliştirme Derneği”dir.Bu dernek 1995 yılında kurulmuş ve bölgeye önemli katkılar yaptıktan sonra 2013 te yeniden yapılandırılarak günün ihtiyaçlarına cevap verecek şekle getirilmiştir.

Dernek,çevre ile ilgili konular öncelikli olmak üzere bölge için önem arzeden her konuda (sosyal,kültürel,mimari,turizm gibi) gündemi takip ederek havza bakımından yararlı sonuçlar üretecek politikalar üretmektedir.

Biyolojik Çeiştlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi uygulama döneminde kazanılan deneyimler den yola çıkılarak yerel halkın havza yönetimine katılımını sağlamaya yönelik uygulamalardan biri olan mesleki komitelerin oluşturulması ve bu komitelerin kendi mesleki konularında inisiyatif kullanmalarını temin etmek esaslı bu uygulama dernek yapısıyla entegre edilerek örnek bir model ortaya konmuştur..

HAVZADA ARICILIK FAALİYETLERİ

Havza GTH Bakanlığının saf kafkas arısının gen bölgesi olarak ilan edilmiş olması nedeniyle arı girişine kapalıdır.Havzada mevsimlik artış ve düşüşler dikkate alındığında 3000-4000 civarında arı kolonisi mevcuttur.

150-160 arıcı bulunmakta ,bunlardan 50-60 tanesi profesyonelce yapmaktadır.Bölgede önemli bir faaliyet olarak ana arı üretimi yapılmaktadır.Türkiye’nin saf kafkas ana arıları sadece bu bölgede üretilmektedir.

Bölgedeki arıcılık faaliyetlerinin önemli bir kısmı “arıcılık komitesinin” organizasyonunda kümelenmiştir.Arıcılık Komitesi bölge arıcılarından müteşekkil gayri resmi bir yapı olarak ortaya çıkmış ve en son “MABİYODER” yapısı ile entegre edilerek tüm faaliyetleri yasal zemine kavuşturulmuştur.Komite arıcılık konularında ortak tavır geliştirme ve sorunları birlikte çözme konusunda hassasiyet içindedir.Özellikle koruma ,hastalıklar ve eğitim konularında sürekli faaliyet içindedir.Ayrıca üretilen ürünlerin doğru pazarlanması amacıyla resmileşen yapı içinde satış noktaları oluşturarak,üretimden tüketime kadar tüm noktaları içine alan bir yapıyı kurma ve işletme konularında çalışmalar yapmaktadır.

İktisadi faaliyetlerin yürütülebilmesi için,dernek yapısı içinde iktisadi işletme oluşturulmuştur.Bu işletme, üreticinin ürünlerini pazarlamanın yanısıra elde edilen makul kazançlarla da çevresel faaliyetlerin yürütülmesini olanaklı kılmaktadır.

Anlatılan faaliyetlerin tamamı gönüllü olarak ve kıt kaynaklarla yürütüldüğünden henüz markalaşma yolunda birçok eksiğe sahibiz.Faaliyetlerimizin kamu kaynakları ile desteklenmesine ihtiyaç vardır…

MABİYODER VE ARICILIK KOMİTESİ OLARAK ÖNCELİKLERİMİZ

Kamu projeleri ile halkın kaynaştırılma zarureti.Bir çok proje halkın katılımını gözardı ederek uygulanmakta ve bu durum projelerden umulan yararı sağlamadığı gibi bazan da olumsuz sonuçlar üretmektedir.(örn.or-köy projeleri).Bu tür sonuçlardan kaçınılması için yerel inisiyatifin dikkate alınması faydalı olabilir.Özellikle arıcılıkla ilgili olmak üzere bakanlığın uyguladığı projeler ;arı dağıtım,bal ormanları gibi yerel komitelerin görüşlerine önem atfedebilirler…

Kırsal çevrede ve dağlık bölgelerde yerel halkın bu tür faaliyetler etrafında kümelenmesi ve faaliyetler yürütmeleri çok zor olmaktadır.Bu gerçek dikkate alındığında yaptığımız çalışmaların önemi daha çok ortaya çıkacaktır.Bu anlamda bakanlığın yaptığı bu tür organizasyonlara yerel sivil grupların dahil edilmiş olması ,bakanlığın bakış açısını ortaya koyması bakımından takdir edilmesi gereken bir durumdur..Tüm yetkililere şükranlarımı arz ederim…

N.KEMAL ÖZDOĞAN